Rehabilitacja przedoperacyjna - co należy o niej wiedzieć?
Rehabilitacja przedoperacyjna to nie tylko ćwiczenia wzmacniające mięśnie i działania pozwalające szybciej wrócić do sprawności po zabiegu, ale i edukacja pacjenta, która zmniejsza lęk przed nadchodzącą interwencją chirurgiczną. Odpowiednio przeprowadzona chroni przed niepożądanymi konsekwencjami zdrowotnymi, co w wielu przypadkach ma ogromne znaczenie dla ogólnego stanu chorego. Czym jest? Jakie są jej cele i rodzaje? Jakie korzyści wynikają z rehabilitacji przedoperacyjnej?
Czym jest rehabilitacja przedoperacyjna?
Rehabilitacja przedoperacyjna to działania mające przygotować pacjenta do planowanej operacji. Wszystko po to, by zminimalizować ryzyko powikłań po zabiegu i jak najszybciej przywrócić sprawność. Rehabilitacja przedoperacyjna może obejmować różne metody i techniki, w zależności od specyficznych potrzeb pacjenta i rodzaju operacji, którą ma zostać przeprowadzona. Bardzo ważne by odbywała się pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Tylko to daje gwarancję profesjonalnej opieki, która ułatwi całkowitą rekonwalescencję. Dobieranie ćwiczeń na własną rękę lub korzystanie z usług osób bez odpowiednich uprawnień może wiązać się z konsekwencjami niebezpiecznymi dla zdrowia.
Cele rehabilitacji przedoperacyjnej?
Trudno jednoznacznie wskazać cele rehabilitacji przedoperacyjnej - wszystko zależy od tego, jaka część ciała będzie poddana zabiegowi. Zasadniczo dąży się do zniwelowania nadmiernego napięcia mięśni poprzez wykonywanie zaplanowanych ćwiczeń, co ułatwi chirurgowi przeprowadzenie zabiegu i przyspieszy regenerację tkanek. Czasem rehabilitacja jest konieczna do zakwalifikowania pacjenta do zabiegu - dobrym przykładem takiej sytuacji jest zbyt duża masa ciała chorego ograniczająca mobilność i utrudniająca dojście do wybranych obszarów. W zakresie działań przygotowawczych znajduje się także edukacja w zakresie postępowania po operacji, niezbędna do odtworzenia dotychczasowej sprawności anatomiczno- funkcjonalnej. Poza poprawą siły mięśniowej i zwiększeniem zakresu ruchu w stawach, co ma pomóc w uniknięciu sztywności po operacji, dąży się także do podniesienia poziomu wytrzymałości fizycznej i uświadomienia pacjenta o technikach samopomocy oraz oczekiwanych efektach i ryzyku. U wielu osób rehabilitacja przedoperacyjna, zmniejsza stres i lęk związany z nadchodzącym zabiegiem.
Rodzaje rehabilitacji przed operacjami kończyny dolnej
Jak już zostało wspomniane dobór technik rehabilitacji, zależy od rodzaju planowanej operacji. W naszym centrum przeprowadzamy różnego typu zabiegi, co wiąże się z wykorzystaniem odmiennych metod np.: operacja stawu kolanowego przeprowadzana metodą artroskopową wymaga rehabilitacji, aby osiągnąć odpowiednią siłę mięśniową kontuzjowanej kończyny dolnej i jak najlepszą ruchomość kolana (min. 120‘ zgięcia i pełny wyprost). Ponadto pacjent wykonuje ćwiczenia koordynacji i równowagi: ich poprawa może pomóc w uniknięciu upadków i urazów podczas rehabilitacji po artroskopii. operacje niestabilność stawu kolanowego i rzepki, a także uszkodzenia łąkotek - wymagają wzmocnienia okolicznych struktur, aby ustabilizować kompleks utrzymujący staw. Czasem konieczne okazują się także iniekcje dostawowe; zabiegi przeprowadzane w przypadku złamania stawu kolanowego zależą od rodzaju uszkodzenia, zatem zalecenia co do najwłaściwszej rehabilitacji przedoperacyjnej są udzielane przez lekarza po zapoznaniu się ze stanem pacjenta; zaburzenia osi stawu kolanowego wymagające operacji są zwykle poprzedzone ćwiczeniami, skupiającymi się na nauce utrzymania właściwej postawy i ustawienia bioder; rehabilitacja przedoperacyjna w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych to przede wszystkim ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyn dolnych, trening aerobowy np. nordic walking, pływanie, ćwiczenia rozciągające, a także: terapia manualna, z elementami fizykoterapii o działaniu przeciwbólowym.
Rehabilitacja przed operacjami stopy
Rehabilitacja przed zabiegami z zakresu chirurgii stopy opiera się na dokładnej ocenie statycznej i dynamicznej stopy oraz analizie dysfunkcji zgłaszanych przez pacjenta. Np. przed operacją haluksów pacjentom zaleca się wykonywanie ćwiczeń w tym: odwodzenie palucha do strony przyśrodkowej, wciskanie podstawy palucha w podłoże i skrócenie przyśrodkowej krawędzi stopy, ściąganie taśmy ułożonej na przodostopiu. Istotne jest także noszenie wkładek ortopedycznych. Operacje palucha sztywnego i palców młotkowatych powinny być poprzedzone terapią manualną i zabiegami umożliwiającymi rozluźnienie mięśni. Przed operacjami płaskostopia, bardzo ważną rolę odgrywa nauczenie pacjenta utrzymywania właściwej postawy i właściwych wzorców ruchowych. Wymaga podkreślenia, że w CM Medicum większość zabiegów przeprowadzana jest za pomocą metod mało inwazyjnych, co w połączeniu z odpowiednio zaplanowaną i wykonaną rehabilitacją przedoperacyjną i pooperacyjną zdecydowanie zmniejsza dyskomfort okołozabiegowy.
Rodzaje rehabilitacji przed operacjami kończyny górnej
Rehabilitacja przed operacjami w obrębie kończyny górnej ma podobne cele do tej, która poprzedza zabiegi dotyczące kończyny górnej. W przypadku operacji: uszkodzeń ścięgien, zespołu cieśni nadgarstka i kanału nerwu łokciowego, łokcia tenisisty i choroby zwyrodnieniowej, niestabilności stawu ramiennego i uszkodzenia obrąbka oraz innych zabiegów obejmujących rękę lub bark próbuje się zmniejszyć stan zapalny i wzmocnić mięśnie. Równie ważna jest aktywacja układu limfatycznego (ma to zredukować zastoje i obrzęki), a także poprawa stereotypów ruchu i świadomości ciała.
Korzyści wynikające z rehabilitacji przedoperacyjnej
Metody oraz częstotliwość rehabilitacji są zawsze indywidualnie dobierane do potrzeb pacjenta. Uwzględniają stan zdrowotny i to jaki będzie zakres przeprowadzanego zabiegu. Fizjoterapeuci korzystają z różnych technik np.: ortopedycznej terapii manipulacyjnej, terapii manualnej i tkanek miękkich, plastrowania, stymulacji czucia głębokiego, masażu, mobilizacji powięzi oraz neuromobolizacji - wszystko po to, by zapewnić choremu jak największe bezpieczeństwo i komfort po operacji. Poza wymienionymi aspektami związanymi z rehabilitacją, pacjenci oczekujący operacji w obrębie kończyn i kręgosłupa uczą się właściwego chodzenia o kulach lub w ortezie, a także utrzymania właściwej postawy. Pozwala to zachować ergonomię ruchów i odciążyć operowaną część ciała. Należy zaznaczyć, że zabiegi i ćwiczenia zmniejszają ból przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności mięśni i więzadeł.
