Rekonstrukcja więzadeł stawu kolanowego

Staw kolanowy to największy staw w ciele człowieka. Składa się z kości udowej i kości piszczelowej oraz rzepki. Kości te pokrytą są chrząstką stawową. Zakres ruchów stawu pozwala na zginanie i prostowanie kończyny, co znaczy, że jest to staw zawiasowy. Wzmocniony jest więzadłami zewnętrznymi, to jest więzadłem torebki stawowej i więzadłami pobocznymi, a także wewnętrznymi, czyli więzadłem krzyżowym przednim i tylnym. Warto zaznaczyć, że więzadła krzyżowe, są bardzo silne, jest tak, ponieważ staw kolanowy (zaraz po stawie skokowym) jest najbardziej obciążonym stawem w całym ciele człowieka. Więzadła te niezbędne są dla stabilizacji kolana. W skład stawu kolanowego wchodzą także liczne kaletki maziowe, czyli zbudowane z tkanki łącznej woreczki wypełnione produkowaną przez nie mazią stawową, a także łąkotki. Łąkotki buduje tkanka chrzęstna włóknista. Wyróżniamy łąkotkę boczną i łąkotkę przyśrodkową.

Więzadła stawu kolanowego

Do więzadeł zewnętrznych stawu kolanowego zaliczamy więzadła poboczne stawu kolanowego, które są najbardziej napięte, kiedy kolano jest wyprostowane. Umożliwiają ruchy obrotowe, za to blokują odwodzenie i przywodzenie kolana. Do więzadeł pobocznych należą:
  • więzadło poboczne piszczelowe- odpowiedzialne za wzmocnienie tylnej torebki stawu;
  • więzadło poboczne strzałkowe- stabilizuje podudzie w stosunku do uda. Warto zaznaczyć, że kość strzałkowa nie buduje stawu kolanowego.

Do więzadeł rzepki zaliczamy:
  • troczki rzepki;
  • więzadło rzepki;

Do więzadeł tylnej torebki powierzchni stawowej klasyfikujemy:
  • więzadło podkolanowe skośne- to mocne więzadło zapobiega przesadnemu prostowaniu, które mogłoby doprowadzić do uszkodzenia stawu, a także ruchom obrotowym;
  • więzadło podkolanowe łukowate

Więzadła wewnętrzne, to więzadła krzyżowe stawu kolanowego, podzielone na:
  • więzadło krzyżowe przednie (ACL) - zapobiega nadmiernemu zginaniu, jak i prostowaniu kolana i stabilizuje układ pomiędzy piszczelami a kośćmi udowymi;
  • więzadło krzyżowe tylne (PCL) - jest podzielone na dwie części, co gwarantuje ustanowienie granicy maksymalnego zgięcia i wyprostowania, jak i uniemożliwienie tylnego przemieszczenia się piszczeli.

Wyróżniamy również więzadła związane z łąkotkami, to jest:
  • więzadło poprzeczne kolana;
  • więzadło łąkotkowo-udowe tylne;
  • więzadło łąkotkowo-udowe przednie.

Jakie są wskazania do zabiegu rekonstrukcji więzadeł stawu kolanowego?

Należy podkreślić, że operacja to jedyne skuteczne rozwiązanie pierwotnej przyczyny uszkodzenia. O zabiegu mówi się najczęściej w aspekcie, uszkodzenia więzadła krzyżowego. Celem ingerencji chirurgicznej jest rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego lub tylnego i przywrócenie jego funkcji anatomicznej oraz utrzymanie prawidłowego zginania, oraz prostowania kolana, jak odtworzenie roli polegającej na wzajemnym ustabilizowaniu goleni względem kości udowej. Stąd na wspomniany zabieg najczęściej są kierowani pacjenci, którzy utracili stabilność stawu kolanowego w wyniku uszkodzenia. Chorzy odwiedzający Centrum Chirurgii Kolana skarżą się często na dolegliwości bólowe, uczucie niestabilności kolana i obrzęk okolicy stawu. Najczęściej ma to miejsce na skutek urazu, który doprowadza do zerwania i uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego ACL. Grupą szczególnie narażoną są kobiety uprawiające sport. Dyscypliny, które zwiększają ryzyko urazu to: piłka nożna, koszykówka, jak i narciarstwo. Zazwyczaj uszkodzenie nie jest izolowane i nie ogranicza się jedynie do samego więzadła, ale i do uszkodzenia więzadeł towarzyszących i łąkotek. Z decyzją o operowaniu nie powinno się zwlekać, zaleca się, żeby przeprowadzić go do pół roku od wystąpienia urazu.

Więcej na ten temat, można dowiedzieć się na podstronie o niestabilności stawu kolanowego.

Jak powinno się przygotować do zabiegu i na czym on polega?

Osoba przygotowująca się do artroskopowej rekonstrukcji więzadła stawu kolanowego powinna skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Ten najpewniej zarekomenduje wykonanie podstawowej morfologii, poziomu glukozy, prób wątrobowych, EKG, sprawdzenia grupy krwi, badania moczu i układu krzepnięcia, zdjęcia klatki piersiowej (RTG). Warunkiem koniecznym do przeprowadzenia zabiegu, jest to, by pacjent był zaszczepiony na WZW-B. Lekarz dokona badania przedmiotowego i podmiotowego, z pogłębionym wywiadem, a także wykona badanie obrazowe- USG i rezonans magnetyczny. Decyzję o wykonaniu RTG kolana, podejmuje się ze względu na konieczność wykluczenia złamania. Chory przebywa w szpitalu do dwóch dni po zabiegu, ponieważ jest on mało inwazyjny. Nie dokonuje się dużego nacięcia, a jedynie paromilimetrowego, co znacznie zmniejsza wielkość blizny.
W Centrum Chirurgii Kolana zabieg, zwany także artroskopią przeprowadza się w znieczuleniu, najczęściej miejscowym lędźwiowym, po to, aby zwiększyć komfort pacjenta i zniwelować ewentualne efekty uboczne, takie jak: złe samopoczucie, często określane mianem ,,rozbicia”, a także ból gardła bądź krtani. Narzędziem, za pomocą którego ortopeda wykonuje artroskopię, jest artroskop, będący sztywną rurą o średnicy około 4 mm. Wyposażony jest w kamerę i światłowód zwiększające precyzję oraz kaniulę, umożliwiającą podłączenie płynu. Po operacji kolano owija się opatrunkiem, a także umieszcza się dren, który odprowadza cieknącą krew. Stosuje się kompresy chłodzące, aby zminimalizować obrzęk. W czasie zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego stosuje się ścięgna pacjenta albo zamienniki syntetyczne. Do tych ścięgien własnych, które można pobrać zaliczamy: więzadło rzepki, ścięgna mięśnia prostego uda, przeszczep ze ścięgien mięśni zginaczy. Najpierw ocenia się stopień uszkodzenia więzadła, następnie pobiera się ścięgna (z autoprzeszczepu, albo syntetyczne), później tworzy się dostęp do kości udowej i piszczelowej, następnie wprowadza się przeszczep, a na końcu także za pomocą artroskopu utwierdza się przeszczep we wcześniej wykonanym dostępie.

Dlaczego artroskopowa rekonstrukcja więzadła jest metodą preferowaną?

Artroskopia kolana przeprowadzana w Centrum Chirurgii Kolana jest zabiegiem precyzyjnym, a blizna po zabiegu jest niewielka. Warto dodać, że po zabiegu operacyjnym pacjent nie musi długo przebywać w szpitalu. W porównaniu z innymi metodami ta pozwala na szybki powrót pacjenta do pełnej sprawności bez utraty zakresu ruchomości kolana. Może on prowadzić samochód już kilka tygodni po zabiegu. Zabieg jest małoinwazyjny, co nie oznacza, że nie ma absolutnie żadnych powikłań. Samo znieczulenie jest obciążone pewnym ryzykiem. Za powikłanie leczenia operacyjnego uważa się: krwawienie w stawie, zakrzepicę żylną, przeczulicę i niedoczulicę, oraz infekcję.

Jakie są zalecenia po zabiegu rekonstrukcji więzadeł stawu kolanowego?

Po zabiegu zalecana jest rehabilitacja pooperacyjna, do której pacjent może przystąpić zaraz po wyjściu ze szpitala. Trwa ona zazwyczaj kilka miesięcy. Rehabilitacja po rekonstrukcji jest niezbędna do tego, żeby odzyskać całkowitą sprawność kolana. Warto mieć na uwadze, że zaniedbanie współpracy pacjenta z fizjoterapeutą, może mieć fatalne skutki i całkowicie zepsuć efekt zabiegu. W pierwszym tygodniu po zabiegu zaleca się ograniczenie aktywności sportowej i korzystanie ze stabilizatora (ortezy).
Bezpośrednio po artroskopii stawu kolanowego, należy mierzyć temperaturę ciała, sprawdzić, czy nie pojawiły się obrzęki, obserwować czy nie doszło do ewentualnych wylewów krwi, co może objawiać się zmienionym kolorem skóry.