Operacje niestabilności rzepki

Niestabilność rzepki jest bardzo przykrą dolegliwością, która wymaga diagnostyki i podjęcia odpowiednich kroków terapeutycznych. Występuje ona u około 6 na 100 tysięcy osób i stanowi od 2 do 3% wszystkich urazów kolana. Czym właściwie jest niestabilność rzepki? Jakie zabiegi można wykonać, aby ją leczyć? Dowiedz się tego z poniższego artykułu.

Niestabilność rzepki - co to?

W celu zrozumienia tego schorzenia konieczne jest wspomnienie o budowie anatomicznej kolana. Rzepka jest niezwykle istotnym elementem stawu rzepkowo-udowego, który jest częścią większego stawu kolanowego - największego stawu naszego organizmu. Staw rzepkowo-udowy jest tworzony przez powierzchnię stawową rzepki i kości udowej (pokrytych tkanką chrzęstną) oraz wzmocniony jest przez torebkę stawową i więzadła. Sama rzepka znajduje się w obrębie ścięgna mięśnia czworogłowego uda i jest nazywana największą trzeszczką w organizmie człowieka. Łączy wspomniany mięsień z guzowatością kości piszczelowej przy pomocy więzadła rzepki. Całość tworzy aparat wyprostny, który pełni niezwykle ważną funkcję w stawie kolanowym - bez rzepki niemożliwe byłoby zginanie i prostowanie kolana, a dzięki swemu położeniu ochrania staw kolanowy, amortyzuje urazy, zmniejsza ryzyko złamań i chroni struktury znajdujące się za nią.

W niektórych sytuacjach, kiedy doszło do urazu lub budowa naszego kolana jest nieprawidłowa, może wystąpić boczne przemieszczenie rzepki - mówimy wtedy o jej zwichnięciu. Objawia się ono silnym bólem i obrzękiem, a chory nie może zginać ani prostować kolana. W przypadku dwóch lub większej ilości zwichnięć w przeszłości mówimy już o niestabilności rzepki, która wymaga pogłębionej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

W przypadku tego schorzenia konieczne jest wykonanie odpowiednich badań obrazowych. Pierwszym badaniem, które lekarz zleci, jest zdjęcie rentgenowskie stawu kolanowego, w kilku specjalnych projekcjach. Przydatna jest także tomografia komputerowa oraz obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego. Te badania są we współczesnej ortopedii standardem w diagnostyce chorób kolana i umożliwiają wybranie najlepszej dla pacjenta metody leczenia. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat niestabilności rzepki i tego, jak się ją diagnozuje, kliknij tutaj
Jeżeli zwichnięciom rzepki nie towarzyszą zmiany anatomiczne kolana, wystarczające jest leczenie zachowawcze. W przypadku bardziej złożonych wad budowy lub obecności urazów struktur więzadłowych może być konieczne wdrożenie leczenia operacyjnego. Do najczęściej wykonywanych zabiegów należy artroskopowa plastyka niestabilności rzepki i rekonstrukcja więzadła rzepkowo-udowego przyśrodkowego. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik leczniczych możliwe jest maksymalne skrócenie koniecznego pobytu w szpitalu.

Artroskopowe boczne uwolnienie rzepki

Jest to zabieg charakteryzujący się małą inwazyjnością. Do jego wykonania wystarczy kilka małych nacięć, przez które wprowadza się artroskop, czyli elastyczny przewód zakończony kamerką, a także inne niezbędne narzędzia. W ten sposób operacja ma także wartość diagnostyczną, w czasie zabiegu widoczne staje się wnętrze stawu kolanowego, co umożliwia precyzyjną ocenę wszelkich nieprawidłowości. Podczas artroskopii koryguje się problem zwany bocznym przyparciem rzepki, w którym dochodzi do nadmiernego nacisku rzepki na kłykieć boczny, co może wywoływać nawykowe jej zwichnięcia.

Na czym polega zabieg?
Boczne przyparcie rzepki może mieć wiele przyczyn, zdecydowanie najczęstsza to wrodzone wady budowy stawu kolanowego, jednak może je również wywoływać nadmierne napięcie głowy bocznej i osłabienie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego czy przykurcz pasma biodrowo-piszczelowego. Niekiedy przyczyną jest nadmierne napięcie bocznego i niewydolność przyśrodkowego troczka rzepki. W tym przypadku, jeżeli rehabilitacja i leczenie zachowawcze nie przynoszą efektów i niestabilność rzepki stale się utrzymuje, można wykonać zabieg uwolnienia bocznego troczka rzepki w naszym Centrum Chirurgii Kolana.

Podczas zabiegu nacina się troczek boczny, co w efekcie osłabia pociąganie rzepki w bok. Troczek przyśrodkowy zszywa się lub zwiększa się jego napięcie przez sfałdowanie.

Zdrowienie po operacji niestabilności rzepki
Czy po artroskopii kolana można od razu chodzić? Tak, jednak w czasie rekonwalescencji należy przestrzegać kilku zaleceń. W ciągu pierwszych trzech tygodni od wykonania artroskopowego bocznego uwolnienia rzepki nie powinno się obciążać operowanej kończyny, a więc należy poruszać się, korzystając z kul. Pomocne jest także stosowanie zimnych kompresów, które zmniejszają dolegliwości bólowe oraz działają przeciwzapalnie. Od trzeciego do szóstego tygodnia można powoli rozpocząć stopniowe obciążanie kolana, aby odzyskać utraconą masę mięśniową. Rehabilitacja trwa zwykle do dwunastego tygodnia po operacji, po tym czasie pacjent wraca do pełnej sprawności i może zacząć regularnie uprawiać sport. Wszystkie etapy rehabilitacji i zdrowienia powinny być prowadzone i kontrolowane przez doświadczonych fizjoterapeutów. Kliknij tutaj, aby przeczytać więcej o rehabilitacji kolana po zabiegach ortopedycznych w Centrum Chirurgii Kolana.

Osteotomia guzowatości piszczelowej

Jedną z przyczyn bocznego przyparcia i niestabilności rzepki może być także boczne przesunięcie guzowatości piszczeli. Jest to struktura, do której przyczepia się więzadło właściwe rzepki. Boczne ustawienie guzowatości piszczeli powoduje przesunięcie siły oddziaływania mięśnia czworogłowego uda na rzepkę w kierunku bocznym, co zwiększa ryzyko przemieszczania się rzepki. W tym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest operacyjna korekcja bocznego ustawienia guzowatości piszczeli, zwana osteotomią guzowatości piszczeli lub operacją Fulkersona.
Na czym polega operacja rzepki?
Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym bądź przewodowym. Podczas zabiegu wycina się i przesuwa dośrodkowo fragment tkanki kostnej, do której przyczepia się więzadło rzepki. Dodatkowo przyczep może zostać umieszczony niżej i bardziej do przodu, co zapobiega wysokiemu ustawieniu rzepki. Na koniec zabiegu, w przypadku prawidłowego ułożenia struktur stawu rzepkowo-udowego, wykonuje się stabilizację za pomocą śrub.

W niektórych przypadkach podczas zabiegu mogą zostać wykonane dodatkowe procedury, jak na przykład naprawa łąkotki, usuwanie uszkodzonych fragmentów chrząstki stawowej, błony maziowej czy eliminacja zrostów mogących ograniczać ruch w stawie.

Wskazania po zabiegu
Najistotniejszą rzeczą po wykonanym zabiegu jest wdrożenie rehabilitacji, która pozwala w pełni przywrócić sprawność stawu kolanowego. Tak jak w przypadku innych zabiegów należy unikać obciążania operowanej kończyny. W Centrum Chirurgii Kolana długość i zakres są ustalane indywidualnie w zależności od potrzeb pacjenta.

Rekonstrukcja więzadła rzepkowo-udowego przyśrodkowego

Więzadło rzepkowo-udowe przyśrodkowe, zwane inaczej troczkiem przyśrodkowym rzepki pełni ważną funkcję w stabilizacji rzepki w pełnym wyproście kolana do około 20-stopniowego zgięcia. Pełni ono kluczową rolę w utrzymywaniu rzepki w prawidłowej pozycji. Znajduje się między kością udową a rzepką, przez co łatwo może zostać naciągnięte lub całkowicie zerwane podczas zwichnięcia rzepki. Rekonstrukcję tego więzadła wykonuje się w celu przywrócenia stabilności stawu rzepkowo-udowego oraz aby jak najbardziej zredukować dolegliwości bólowe.

Na czym polega operacja rzepki?
W celu rekonstrukcji troczka przyśrodkowego rzepki wykorzystuje się specjalne implanty. Może być także pobrany przeszczep ścięgna mięśnia smukłego - jest to struktura, która nie pełni w organizmie żadnej funkcji, jest strukturą szczątkową, podobnie jak kość ogonowa czy wyrostek robaczkowy. Implant bądź przeszczep jest przeciągany przez wywiercony w rzepce tunel, a drugi koniec przytwierdza się przy pomocy śrubek do kości udowej. Oba miejsca przytwierdzenia nowego więzadła są zgodne z anatomiczną lokalizacją więzadła rzepkowo-udowego przyśrodkowego. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym.

Zalecenia po operacji
Przez około 6 tygodni po operacji zalecane jest noszenie specjalnej ortezy kolana, która ogranicza zginanie w stawie kolanowym. Konieczna jest także rehabilitacja, mająca na celu wzmocnienie w pierwszej kolejności mięśnia obszernego przyśrodkowego, a następnie mięśnia czworogłowego uda. Po średnio 12 tygodniach od zabiegu pacjenci wracają do pełnej sprawności fizycznej.