Rehabilitacja ręki

Fizjoterapia ręki w zależności od potrzeb pacjenta może mieć na celu zmniejszenie stanu zapalnego, bólu lub zwiększenie zakresu ruchomości. Najważniejszym celem jest przywrócenie prawidłowych funkcji ręce, pozwalających na swobodne wykonywanie ruchów dnia codziennego (pisanie, praca na komputerze itp.) oraz jak najszybszy powrót do ulubionego hobby, czy sportu.

W zależności od jednostki chorobowej, etapu leczenia (zachowawczego i operacyjnego) oraz progu bólu pacjenta wykorzystywane są różne zabiegi fizjoterapeutyczne.

Zespół cieśni nadgarstka

Postępowanie rehabilitacyjne w tym schorzeniu łączy w sobie: (terapię manualną), ćwiczenia oraz fizykoterapię. Fizjoterapeuta powinien działać przeciwbólowo oraz przeciwzapalnie. Celem nadrzędnym rehabilitacji w zespole cieśni nadgarstka jest usprawnienie ślizgu (poruszania się) nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Dzięki temu objawy takie jak: drętwienie, mrowienie w obrębie kciuka, drugiego i połowy trzeciego palca, dokuczliwy ból nocny, osłabienie mięśni kłębu kciuka, problemy z precyzyjnymi czynnościami mogą znacznie się zmniejszyć.

Zespół cieśni nadgarstka początkowo należy leczyć zachowawczo. Techniki fizjoterapeutyczne mają za zadanie przynieść ulgę w bólu, by pacjent mógł w sposób funkcjonalny i bez ograniczeń korzystać z ręki.

Metodą fizjoterapeutyczną, która świetnie sprawdza się w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka, jest terapia tkanek miękkich w obrębie mięśni zginaczy nadgarstka, której celem jest rozluźnienie tkanek otaczających kanał. Nierozłączną częścią terapii jest neuromobilizacja nerwu pośrodkowego, której celem jest m.in. przywrócenie prawidłowego poruszania nerwu. Jako zadanie domowe pacjent wykonuje m.in. automobilizacje nerwu pośrodkowego.
Kolejnymi metodami fizjoterapeutycznymi wykorzystywanymi w terapii zespołu cieśni nadgarstka są techniki terapii manualnej. Używa się ich w celu mobilizacji stawu nadgarstkowego, by zwiększyć jego mobilność.

Dodatkowo szczególnie na początku, warto włączyć fizykoterapię. Ma ona działać głównie przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo. Wykorzystujemy tutaj takie zabiegi jak: laser i ultradźwięki.

Jeśli rehabilitacja nie przyniesie zniesienia lub zmniejszenia objawów, to konieczne jest leczenie operacyjne. Po chirurgicznym odbarczeniu nerwu pośrodkowego zalecana jest fizjoterapia, która rozpoczyna się zaraz po zdjęciu szwów.
W skład fizjoterapii pooperacyjnej wchodzi mobilizacja blizny. Jest to niezwykle ważny etap, ponieważ prawidłowo uruchomiona blizna zapobiega dolegliwościom bólowym związanym z nieprawidłowym jej przerostem. Po operacji zawsze występuje delikatny obrzęk, aby go zmniejszyć, wykonujemy drenaż limfatyczny. Po każdym zabiegu chirurgicznym na poziomie stawu następuje zmniejszenie zakresu ruchomości. W przypadku leczenia operacyjnego zespołu cieśni nadgarstka dochodzi najczęściej do ograniczenia zgięcia grzbietowego, aby go odzyskać, stosujemy techniki terapii manualnej. Podobnie jak w przypadku zachowawczego leczenia konieczna jest neuromoblizacja nerwu pośrodkowego, rozluźnianie tkanek miękkich mięśni zginaczy nadgarstka oraz fizykoterapia (laser oraz ultradźwięki).

Choroba Dupuytrena

Schorzenie polega na bliznowaceniu rozcięgna dłoniowego oraz wtórnym przykurczu zgięciowego palca IV i V. Początkowo rehabilitacja ma na celu spowolnienie procesu chorobowego, oraz opóźnienie leczenia operacyjnego. Terapię niezwłocznie należy wdrożyć, gdy zostaną zauważone pierwsze objawy przykurczu.

Fizjoterapia w tym schorzeniu charakteryzuje się delikatnością terapii. Zbyt mocne techniki terapii manualnej czy tkanek miękkich mogą spowodować narastanie przykurczu oraz przyspieszenie bliznowacenia.

Fizjoterapia przedoperacyjna powinna rozpocząć się od delikatnego masażu części dłoniowej ręki, który spowoduje rozluźnienie mięśni i zbliznowaciałej tkanki. Jednym z objawów przykurczu Dupuytrena jest ograniczenie wyprostu IV i V palca. Terapia manualna wykonywana jest w celu zachowania zakresu ruchu w tych palcach. Ważna jest również mobilizacja przestrzeni śródręcznych.

Zmieniona chorobowo tkanka może uciskać nerw pośrodkowy, przez co może dojść do odrętwienia kciuka, drugiego i połowy trzeciego palca. Z tego względu należy wykonywać neuromobilizacje. Bardzo ważnymi elementami fizjoterapii są techniki tkanek miękkich mające na celu rozluźnianie mięśni zginaczy nadgarstka.
Z zabiegów fizykoterapeutycznych w leczeniu przykurczu Dupuytrena dobrą skuteczność mają ultradźwięki, wpływające rozluźniająco na zbliznowaciałą tkankę (powodując zwiększenie rozciągliwości włókien kolagenowych).

Niezwykle istotna w procesie fizjoterapeutycznym jest samodzielna praca pacjenta w domu. Zaleca się autorozciąganie mięśni zginających nadgarstek, autoneuromobilizacje nerwu pośrodkowego oraz automasaż ręki. Dobrym i sprawdzonym sposobem jest moczenie ręki w ciepłej wodzie.
W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego należy przeprowadzić operację, polegającą na całkowitym lub częściowym wycięciu chorobowo zmienionego pasma. Dla dobrych efektów fizjoterapię należy rozpocząć zaraz po zdjęciu szwów. Niezwykle istotnym elementem rehabilitacji jest mobilizacja blizny pooperacyjnej. Należy zwrócić uwagę, aby wykonywać to w delikatny sposób i nie stymulować tkanki do bliznowacenia. W celu zmniejszenia obrzęku pooperacyjnego warto zastosować drenaż limfatyczny. Reszta stosowanych technik fizjoterapeutycznych pokrywa się z etapem leczenia zachowawczego.

Zespół de Quervaina

Schorzenie polegające na zapaleniu pochewki ścięgnistej mięśnia odwodziciela długiego kciuka oraz mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Zespół ten nazywany jest również „ kciukiem matki” ze względu na występowanie bólu w okolicy kciuka w wyniku trzymania i przenoszenia dziecka. W ostatnim czasie zauważono, że schorzenie to dotyka coraz częściej młodych osób korzystających ze smartfona czy tabletu.

Fizjoterapia ma na celu walkę z bólem po stronie promieniowej przedramienia i kciuka. Wykorzystuje się techniki terapii manualnej oraz terapię tkanek miękkich. Charakterystycznymi elementami rehabilitacji jest głęboki masaż poprzeczny oraz masaż funkcyjny mięśnia odwodziciela długiego kciuka, oraz mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Techniki te poprzez przekrwienie uszkodzonych włókien mięśniowych prowadzą do ich regeneracji.
W celu zmniejszenia stanu zapalnego oraz obniżenia bólu można stosować zabiegi fizykalne takie jak: jonoforeza, ultradźwięki oraz laser. Koniecznym elementem w leczeniu jest noszenie ortezy odciążającej kciuk. Długość czasu użytkowania tego zaopatrzenia ortopedycznego określa lekarz.

Nie zawsze jednak zachowawcza terapia wystarcza i trzeba podjąć decyzję o leczeniu operacyjnym. Polega ona na uwolnieniu uwięźniętych ścięgien mięśnia odwodziciela długiego kciuka oraz mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Fizjoterapię należy rozpocząć zaraz po zdjęciu szwów. Podobnie jak w innych jednostkach chorobowych szczególną uwagę należy zwrócić na mobilizację blizny.
Elastyczność zagojonej rany pooperacyjnej pozwoli na szybszy powrót do funkcjonalnego chwytu ręki. W celu walki z obrzękiem stosuje się drenaż limfatyczny. Odzyskanie pełnego zakresu ruchomości w stawie promieniowo-nadgarstkowym, śródręczno-paliczkowym kciuka oraz w stawie międzypaliczkowego kciuka jest możliwe przez włączenie terapii manualnej. Terapia tkanek miękkich w obrębie operowanych mięśni spowoduje zwiększenie ich elastyczności, a co za tym idzie, zwiększy komfort w posługiwaniu się ręką. Niezwykle ważnym elementem fizjoterapii jest samodzielna praca pacjenta w domu. Fizykoterapia ma za zadanie zadziałać regeneracyjnie oraz przeciwzapalnie. Stosuje się: laser, ultradźwięki oraz krioterapię.

Palec trzaskający

Schorzenie polegające na zaburzeniu ruchu czynnego zgięcia i wyprostu w obrębie palca lub palców ręki. Choroba dotyczy pochewki oraz ścięgien powierzchownych i głębokich zginaczy palców. Fizjoterapia palca trzaskającego ma na celu wspomaganie wyprostu palca z pozycji zgięciowej. Stosowane są takie techniki jak terapia manualna stawu śródręczno-paliczkowego oraz międzypaliczkowego bliższego i dalszego. W celu zwiększenia płynności ruchu zgięcia i wyprostu stosuje się mobilizację mięśni zginaczy głębokich i powierzchownych palców. Techniki tkanek miękkich mają za zadanie ułatwić ślizg w pochewkach ścięgnistych tych mięśni.
Istotnym elementem są ćwiczenia rozciągające mięśni zginających palce oraz ćwiczenia czynne i precyzyjne. Pacjent ma za zadanie wykonywać je w domu oraz na sali rehabilitacyjnej. W celu zmniejszenia obrzęku i zaczerwienienia w obrębie palca objętego chorobą można stosować fizykoterapię taką jak: laser, jonoforeza, ultradźwięki.

W przypadku, gdy rehabilitacja nie przyniesie oczekiwanych skutków, należy podjąć decyzję o leczeniu operacyjnym. Polega ono na uwolnieniu ścięgna mięśni zginaczy głębokich i powierzchownych palców.

Fizjoterapię pooperacyjną należy rozpocząć po zdjęciu szwów. Elementem bardzo istotnym jest mobilizacja blizny oraz walka z obrzękiem poprzez drenaż limfatyczny.

Techniki rehabilitacyjne stosowane w leczeniu pooperacyjnym są podobne jak w leczeniu zachowawczym. Należy skupić się początkowo na odtworzeniu zakresu ruchomości palca operowanego poprzez terapię manualną stawu śródręczno-paliczkowego, międzypaliczkowego bliższego i dalszego, terapię tkanek miękkich w obrębie mięśni zginaczy głębokich i powierzchownych palców. W następnym etapie fizjoterapii pooperacyjnej zwracamy szczególną uwagę na wzmocnienie mięśni palca operowanego. Ma to znaczenie w celu zwiększenia funkcjonalnego posługiwania się ręką np. chwytu. Pacjent ma za zadanie regularnie ćwiczyć zarówno w domu, jak i na sali rehabilitacyjnej. Terapię kompleksową dopełnia fizykoterapia mająca na celu działanie regeneracyjne. Wykorzystujemy: laser, ultradźwięki, jonoforezę, krioterapię.