Operacje niestabilności stawu ramiennego

Bóle kostno-mięśniowe to istotna przyczyna wizyt w gabinetach lekarskich i fizjoterapeutycznych. Warto mieć świadomość, że ból w obrębie barku stanowi trzecią co do częstości przyczynę bólu, z jaką borykają się pacjenci (na pierwszym miejscu jest ból kręgosłupa, na drugim zaś ból w obrębie biodra). Ból w okolicy barku i stawu ramiennego może wynikać ze stanu klinicznego, jakim jest niestabilność stawu ramiennego. Co to za przypadłość i na czym polega jej leczenie operacyjne? Jakie mamy metody operacji niestabilności stawu ramiennego?

Niestabilność stawu ramiennego - co to za przypadłość?

Niestabilność w obrębie stawu ramiennego to, najprościej mówiąc wypadanie głowy kości ramiennej z panewki stawu ramiennego. Aby lepiej wyobrazić sobie tę sytuację, warto przedstawić w tym miejscu budowę stawu ramiennego. Staw ramienny to staw kulisty, który umożliwia połączenie kończyny górnej z obręczą barkową. Główką w tym stawie jest głowa kości ramiennej, zaś panewką - wydrążenie stawowe łopatki i jej obrąbek stawowy. Jest to więc ruchome połączenie między łopatką a kością ramienną.

Dlaczego staw ramienny często staje się niestabilny?

Wynika to przede wszystkim z jego budowy anatomicznej. Panewka stawu ramiennego jest stosunkowo płytka, a jego główka - duża i niekoniecznie idealnie dopasowana pod względem anatomicznym do panewki. Sprawia to, że dość łatwo o wypadnięcie główki, czyli zwichnięcie stawu ramiennego. Niestabilności sprzyja także duży zakres ruchów, jaki możemy wykonać w obrębie tego stawu. Staw ten stabilizowany jest przez wiele mięśni, więzadeł i ścięgien - między innymi przez pierścień rotatorów, czyli grupę czterech mięśni, które otaczają głowę kości ramiennej.

Niestabilność stawu ramiennego - objawy

Przyczyną pierwszorazowego zwichnięcia stawu ramiennego jest najczęściej uraz. Niestety może zdarzyć się tak, że zwichnięcia w obrębie tego stawu nawracają i mamy do czynienia z nawykowym zwichnięciem stawu ramiennego. Do tego stanu przyczynia się najczęściej uszkodzenie elementów stabilizujących staw ramienny, czyli omawianego już powyżej obrąbka łopatki oraz torebki stawowej, a także rozerwanie pierścienia rotatorów (czyli inaczej stożka rotatorów).

Objawy zwichnięcia stawu ramiennego to przede wszystkim:
  • silny ból, najczęściej pacjenci podają, że dotyczy on przodu barku,
  • ograniczenie ruchomości stawu,
  • gołym okiem często widać uwypuklenie z przodu stawu oraz wklęśnięcie w obszarze z tyłu.
Nawrotowe, nawykowe zwichnięcia stawu wywołane jego niestabilnością objawiają się typowo uczuciem braku stabilności w obrębie stawu i pojawiającym się bólem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie pacjenta.

Niestabilność stawu ramiennego - leczenie zachowawcze

W niektórych przypadkach wystarcza leczenie zachowawcze, które polega na odpowiednio prowadzonej rehabilitacji i edukacji pacjenta. Rehabilitacja ma na celu wzmocnienie mięśni, które stabilizują staw ramienny, co zapobiega nawykowemu wypadaniu główki kości ramiennej. Z kolei edukacja pacjenta ukierunkowana jest na przekazaniu mu informacji o tym, jakie ruchy w stawie ramiennym mogą doprowadzić do jego zwichnięcia - pacjent dowiaduje się, jakich ruchów powinien unikać, by zapobiegać wypadaniu główki kości ramiennej. W wielu przypadkach konieczne jest jednak leczenie operacyjne niestabilności stawu ramiennego.

Niestabilność stawu ramiennego - operacja

Ogólnie mamy do dyspozycji dwa rodzaje zabiegów - metodą artroskopową oraz klasyczną, otwartą operację. Wybór metody zależy od konkretnego przypadku. Przed kwalifikacją do zabiegu konieczne jest odbycie wizyty u lekarza ortopedy, który zbada pacjenta i w razie potrzeby zleci odpowiednie badania obrazowe, które uwidocznią uszkodzenia i nieprawidłowości w obrębie stawu ramiennego. Najczęściej wykonuje się klasyczne zdjęcie rentgenowskie stawu (RTG).

Niestabilność stawu ramiennego - artroskopia

Operacje mające na celu zlikwidowanie niestabilności stawu ramiennego można przeprowadzać małoinwazyjną metodą artroskopową, w której przebiegu wystarczy wykonać kilka niewielkich nacięć, przez które lekarz ortopeda wprowadza do stawu kamerę oraz niezbędne do wykonania zabiegu narzędzia. Jest to zabieg mniej zaawansowany, niż klasyczna operacja otwarta, ponieważ wystarczy wykonać małe nacięcie, w porównaniu do nacięcia wykonywanego w trakcie operacji otwartej.
W czasie operacji wykonywane procedury zależą przede wszystkim od rodzaju uszkodzenia, które odpowiedzialne jest za niestabilność stawu. Operator może naprawić ścięgna stożka rotatorów albo obrąbek stawowy łopatki. W czasie zabiegu w wielu przypadkach konieczna jest naprawa wgniecenia kości, a dokładniej głowy kości ramiennej. Do wgniecenia tego dochodzi na drodze uciskania części powierzchni głowy kości ramiennej przez brzeg panewki, co jest konsekwencją zwichnięcia w obrębie stawu. Zjawisko to nazywane jest w ortopedii złamaniem Hill-Sachs.

Operacja Bankarta, a niestabilność stawu ramiennego

Warto w tym miejscu omówić jeszcze operację Bankarta, którą można wykonywać zarówno metodą laparoskopową, jak i klasyczną metodą otwartą. Aby można było zrealizować ten rodzaj zabiegu, staw ramienny musi spełniać pewne warunki: musi być zachowany obrąbek stawowy łopatki i kostne elementy panewki stawowej i głowy kości ramiennej. Operacja ta polega na przymocowaniu obrąbka w odpowiednie miejsce za pomocą specjalnie dobranych nitek. Konieczne jest również przymocowanie przedniej torebki stawu ramiennego, co pozwala na osiągnięcie lepszej stabilizacji w tym obrębie.

Niestabilność stawu ramiennego - operacja metodą otwartą

Metoda otwarta jest teraz zdecydowanie rzadziej wybierana przez operatorów, ponieważ jest bardziej inwazyjna i wiąże się z dłuższą rekonwalescencją po zabiegu. Wybierana jest u tych pacjentów, u których nie można wykonać artroskopii oraz u tych osób, u których uszkodzenia w obrębie stawu ramiennego nie mogą być naprawione z dojścia przez artroskopię (są zbyt złożone i operator nie będzie miał do nich odpowiedniego dojścia).

Operacja niestabilności stawu ramiennego - jak wygląda przygotowanie do zabiegu?

Przed zabiegiem konieczne jest wykonanie zleconych badań laboratoryjnych i zrealizowanie konsultacji anestezjologicznej, podczas której lekarz kwalifikuje pacjenta do znieczulenia. W tego typu operacji zazwyczaj konieczne jest wykonanie znieczulenia ogólnego. Lekarz anestezjolog przeprowadza z pacjentem przed operacją dokładny wywiad i pyta między innymi o choroby przewlekłe, przyjmowane leki, czy alergie. Dzięki tej wizycie znieczulenie i zabieg może być przeprowadzony w bezpiecznych i komfortowych dla pacjenta warunkach.

Podsumowując, jeżeli borykamy się z niestabilnością stawu ramiennego, to zdecydowanie nie warto odkładać wizyty u lekarza ortopedy. Nawykowe zwichnięcia stawu ramiennego istotnie obniżają jakość życia pacjentów, dlatego nie warto bagatelizować tego problemu. Leczenie zachowawcze w tym przypadku charakteryzuje się mniejszą skutecznością terapeutyczną niż zabiegi operacyjne w tym zakresie. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto umówić się na konsultacje do lekarza ortopedy, który po zbadaniu pacjenta zaproponuje leczenie najlepiej dopasowane do danego przypadku.