Mięsień dwugłowy nie tylko umożliwia zginanie ręki w łokciu oraz obracanie ramienia, ale i stabilizuje bark. W związku z tym, jak wiele funkcji pełni jego uszkodzenia pozostają szczególnie dotkliwe. Jakie są najczęstsze schorzenia głowy długiej bicepsa? Jak się objawiają i jak się je leczy?
Jakie funkcje pełni głowa długa bicepsa?
Biceps, czyli mięsień dwugłowy ramienia leży pomiędzy łopatką a kością promieniową i zalicza się do przedniej grupy mięśni ramienia. Sam biceps jak wskazuje jego nazwa, składa się z dwóch głów: długiej i krótkiej. Przyczep pierwszej z nich znajduje się na guzku nadpanewkowym łopatki i obrąbku stawowym. Z kolei głowa krótka zaczyna się na wyrostku kruczym łopatki. Obie biegną ku dołowi mięśnia, łącząc się później we wspólny brzusiec. Rozcięgno, czyli pasmo tkanki łącznej przechodzi w powięź przedramienia i właściwe ścięgno zakończone na guzowatości kości promieniowej.
Skoro wiadomo już, jak przebiega i jest zbudowany biceps, warto poznać również jego funkcje. Wynikają one bezpośrednio z działania, jakie wywiera na stawy, a konkretnie na staw: ramienny i łokciowy. W stawie ramiennym mięsień zgina ramię. Głowa długa odwodzi ramię i obraca je do wewnątrz. W stawie łokciowym biceps najsilniej zgina i odwraca przedramię.
Patologie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego
Ścięgno głowy długiej opisywanego mięśnia ma specyficzne cechy biomechaniczne i anatomiczne, co sprawia, że relatywnie często jest poddawane różnym przeciążeniom, a to skutkuje wieloma patologiami.
Pasmo tkanki łącznej bicepsa zwija się na głowie kości ramiennej, przechodząc przez rowek - taki sposób przebiegu zwiększa ryzyko wystąpienia jego uszkodzeń i zerwań. Wszystko dlatego, że przy samym wejściu do rowka bardzo często dochodzi do różnego rodzaju stanów zapalnych i zmian degeneracyjnych. Niebezpieczną pod tym względem okolicą jest także miejsce przyczepu głowy długiej bicepsa do panewki, przy której niejednokrotnie pojawia się uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego typu SLAP, którego najczęściej doświadczają sportowcy wykonujący ruch miotający nad głową. Dokładnie nie wiadomo, jaki jest mechanizm uszkodzenia typu SLAP, podejrzewa się, że w większości przypadków za rozwojem nieprawidłowości stoją mikrouszkodzenia ulegające kumulacji w czasie kolejnych treningów. Zdarza się również, że SLAP spowodowane jest przez: nagłe podciągnięcie ramienia np. w sytuacji złapania się czegoś podczas spadania z wysokości lub przez gwałtowne działania siły zewnętrznej na bark. Inne patologie dotyczące głowy długiej bicepsa dzieli się na przewlekłe i ostre.
Przewlekłe patologie głowy długiej bicepsa
Przewlekłe patologie wynikają najczęściej ze stanów zapalnych w pobliżu kaletki podbarkowej i ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, które mają tendencje do przenoszenia się na głowę długą mięśnia dwugłowego. Na drugim miejscu wśród przewlekłych zaburzeń dotyczących głowy długiej bicepsa plasuje się jej niestabilność. Zazwyczaj spowodowana jest przez uszkodzenie więzadeł utrzymujących głowę mięśnia w rowku lub któregoś ze ścięgien rotatorów (podłopatkowego lub nadgrzebieniowego). Wymienione sytuacje stwarzają warunki do przeskakiwania ścięgna pomiędzy guzkiem większym i mniejszym kości ramiennej, wywołując stan zapalny tej części barku, a nawet jej zerwanie.
Przyczyną zapalenia bądź uszkodzenia ścięgna może być gwałtowne napięcie czy rozciągnięcie mięśnia dwugłowego ramienia. Jednak najczęstszą przyczyną przewlekle utrzymującego się stanu zapalnego jest nadmierna praca mechaniczna lub niedoleczone dawne urazy barku. Na przeciążenie ścięgna głowy długiej bicepsa podatne są osoby przyjmujące zgarbioną postawę ciała tzn. wysuwające barki w przód.
Ostre patologie głowy długiej bicepsa
Częstą patologią głowy długiej bicepsa, którą klasyfikuje się jako ostrą, jest jej zerwanie. Ma to zwykle miejsce wtedy, kiedy ścięgno nie jest w pełni zdrowe. W wielu przypadkach zerwanie jest skutkiem ścierania się i strzępienia ścięgna, będącego naturalną konsekwencją upływu czasu. Zerwanie ścięgna jest też bardziej prawdopodobne u tych pacjentów, u których zdiagnozowano: uszkodzenie stożka rotatorów, zapalenie ścięgna lub zespół ciasnoty podbarkowej. Nie wszyscy wiedzą, że czynnikami ryzyka zerwania ścięgna są: palenie papierosów i długotrwałe przyjmowanie kortykosteroidów.
Objawy uszkodzenia głowy długiej mięśnia dwugłowego
Pacjenci cierpiący z powodu uszkodzenia głowy długiej bicepsa skarżą się najczęściej na:
- ból w okolicy barku;
- uczucie przeskakiwania;
- słyszalne trzaski lub chrupnięcia;
- skurcze mięśnia dwugłowego podczas wykonywania intensywnych ruchów;
- tkliwość w miejscu anatomicznego położenia rowka głowy długiej mięśnia;
- ograniczenie ruchomości, a zwłaszcza obrotu do wewnątrz - utrudnione staje się wykonywanie codziennych czynności takich jak: wkładanie ręki w rękaw, sięganie do tyłu czy zapinanie ubrań na tylne guziki.
Jak diagnozuje się patologie głowy długiej bicepsa?
Jak już zostało wspomniane patologia głowy długiej bicepsa, łączy się często z innymi uszkodzeniami, dlatego wymaga odpowiedniego rozpoznania i kompleksowego leczenia. Diagnostyka schorzeń tej struktury anatomicznej obejmuje zwykle wywiad chorobowy, badanie fizykalne z wykonaniem odpowiednich testów oraz badania dodatkowe, z których dużo informacji dostarcza badanie ultrasonograficzne. Za najdokładniejsze badanie patologii głowy długiej mięśnia dwugłowego uważa się artroskopię.
Leczenie schorzeń głowy długiej bicepsa
Właściwe rozpoznanie jest wstępem do podjęcia leczenia. W przypadku zdiagnozowania u pacjenta zapalenia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego proces terapeutyczny rozpoczyna się zwykle od fizykoterapii, do której należy: laseroterapia, elektroterapia, krioterapia, fala uderzeniowa czy ultrasonoterapia. Często stosuje się także iniekcje sterydowe, z kwasem hialuronowym albo osocze bogatopłytkowe, będące stosunkowo nową metodą walki ze stanem zapalnym rozwijającym się w mięśniu. Należy mieć na uwadze, że zaniechanie leczenia prowadzi do pogłębienia się stanu zapalnego, a nawet do rozwłóknienia ścięgna i uszkodzenia troczków stabilizujących, co objawia się jako ,,przeskakiwanie” ścięgna. W zaawansowanych nieprawidłowościach wskazane jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego, które polega na wycięciu ścięgna lub jego przytwierdzeniu do kości (tzw. tenodezia). Co ciekawe wycięcie ścięgna wcale nie powoduje długotrwałego pogorszenia się funkcji mięśnia. Jeżeli uszkodzeniu głowy długiej bicepsa towarzyszą zaburzenia w obrębie innych struktur anatomicznych one również, powinny zostać naprawione w czasie operacji.
Zerwanie głowy długiej bicepsa zwykle leczone jest za pomocą metod zachowawczych takich jak: przykładanie lodu, po to, by zmniejszyć opuchliznę, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, fizykoterapia czy odpoczynek. U wielu osób ból spowodowany zerwaniem długiej głowy mięśnia dwugłowego z czasem ustępuje, a niektórzy nawet nie odczuwają dyskomfortu związanego z osłabieniem funkcji bicepsa. Leczenie chirurgiczne rzadko okazuje się konieczne. Operację przeprowadza się zwykle u osób uprawiających sport lub pracujących fizycznie, a także u tych, u których stwierdza się częściowe przerwanie.